Waarom energietransitie naar "schone" waterstof onhaalbaar zal zijn vanwege het bandwagon-effect

 

Het bandwagon-effect is een psychologisch verschijnsel waarbij mensen iets vooral doen omdat andere mensen het doen, ongeacht hun eigen overtuigingen, die ze kunnen negeren of terzijde schuiven. Deze neiging van mensen om hun overtuigingen en gedragingen af te stemmen op die van een groep wordt ook wel kuddementaliteit genoemd.

Ik schrijf deze column nadat een vriend mij wees op een artikel dat deze week in het Financieel Dagblad stond. De directeur van Cepsa Spanje kondigde aan te gaan investeren in waterstofproductie en distributiefaciliteiten in Zuid-Spanje. In het artikel schrijft de journalist dat waterstof schone energie is. De vraag die onmiddellijk bij me opkwam was: 'is waterstof echt schoon?'

Laten we dit nagaan en het aan een deskundige vragen. Mark Jacobson, hoogleraar civiele en milieutechniek aan Stanford, waarschuwt dat blauwe waterstof niet echt een klimaatvriendelijke optie is. Waterstofbrandstof brandt schoon, dus heeft het potentieel als koolstofarme energiebron - afhankelijk van hoe het wordt gemaakt. Tegenwoordig staat de meeste waterstof bekend als "grijze" waterstof. Het wordt gewonnen uit aardgas via een energie-intensief proces waarbij veel kooldioxide vrijkomt. "Blauwe" waterstof wordt soms aangeprezen als een schoon alternatief. Het is in wezen hetzelfde als grijze waterstof, maar de kooldioxide-emissies worden tijdens de productie opgevangen, zodat ze uit de atmosfeer worden gehouden. Dat komt deels omdat het nog steeds afhankelijk is van aardgas. En het produceren en transporteren van aardgas is een belangrijke bron van klimaatopwarmende methaanlekken. Jacobson zegt echter dat er een betere manier is om waterstofbrandstof te maken. "De eenvoudigste manier om waterstof te produceren is door elektriciteit door water te leiden," zegt hij. "En als je de elektriciteit opwekt met schone hernieuwbare energie zoals wind- of zonne-energie, dan is het hele proces van waterstofproductie schoon, en dat heet 'groene' waterstof." Naarmate zonne- en windenergie goedkoper worden, zullen ook de kosten van groene waterstof stijgen. Dus Jacobson zegt dat het een veelbelovender pad is dan grijs of blauw. We kunnen echter niet allemaal op de bandwagon springen zonder vragen te stellen zoals:

a. Wie gaat dit betalen? Antwoord: Cepsa zal alleen investeren als de staat de overgang subsidieert (OPM, Other People's Money, d.w.z. de belastingbetaler).

b. Wat zijn de verwachte "externaliteiten" en wie gaat die betalen? De kosten voor sociale cohesie, milieu en leven? 

c. Hoeveel minerale grondstoffen, 'forever' chemicaliën en andere zeldzame aardmetalen zijn er nodig om een dergelijke structuur te bouwen?  

Het gevaar van het bandwagon-effect is dat het gemakkelijk leidt tot "padafhankelijkheid". Het wordt dan een ideologie die alleen kan gedijen als tegenstrijdige informatie wordt onderdrukt. Als informatietheoreticus is er een methode om de uitkomst van een padafhankelijke ideologie te voorspellen, namelijk dat deze niet kan worden bereikt zonder schadelijk te worden. Potentiële schade bestaat uit informatie die in het plan moet worden opgenomen. Als dit niet wordt gedaan, zou het doel de informatie missen die gelijk staat aan de energie om het werk te doen dat nodig is om te slagen. Dit is natuurkunde. Het veroorzaakt een groter risico: politieke forcering.