Gefrackte LNG uit de VS; risico's voor mens, dier, milieu en maatschappelij.

 

Ik schreef deze blog al in 2013. Het was een onderdeel van mijn Master Thesis met als titel 'Veiligheid van Ethiek' . Vandaag, in augustus 2022, zal Europa een soort overeenkomst ondertekenen om vloeibaar aardgas (LNG) uit de VS te kopen dat voor een groot deel uit de aarde zal moeten worden 'gefrackt'. Het deed me denken aan Francis Bacon 1561-1626, die goedkeurde dat de natuur werd uitgebuit en dat de geheimen ervan werden ontgonnen voor economische vooruitgang.

Deze casestudy gaat in op de ethische aspecten van fracking.  Het stelt de vragen en probeert antwoorden te vinden; moet fracking worden toegestaan of verboden? Kan de energie-industrie garanties geven aan mensen die persoonlijke, materiële of milieuschade kunnen lijden door deze controversiële exploratietechniek? En hoe zit het met klimaatverandering, methaanemissies, lucht- en bodemverontreiniging? Is de groene agenda plots tot stilstand gekomen?

Deze vragen zijn al beantwoord door verschillende landen, althans voorlopig; Frankrijk en Zwitserland hebben nee gezegd tegen fracking, althans nu, terwijl de VS, Polen en China ja hebben gezegd.  Maar ook de factor timing moet worden meegenomen; met de hoge olie en gas prijzen is fracking een handig alternatief geworden dat mogelijk opweegt tegen de negatieve milieueffecten.

Dit onderzoek gaat niet in op het fracking-proces zelf, maar kijkt naar het menselijke afwegingsproces en de naleving van het gepubliceerde VGM-beleid van de regelgeving van energiebedrijven en hun standpunt ten aanzien van ethische en MVO-kwesties die deze techniek met zich meebrengt.  Volgens de EPA omvatten de giftige chemicaliën in fracking-vloeistoffen stoffen zoals polycyclische aromatische koolwaterstoffen; methanol; formaldehyde; ethyleenglycol; glycolethers; zoutzuur; natriumhydroxide; en dieselbrandstof, die benzeen, ethylbenzeen, tolueen, xyleen, naftaleen en andere chemicaliën bevat.  Van deze chemische stoffen is bekend dat zij negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid, zoals ademhalings-, neurologische en reproductieve neveneffecten en gevolgen hebben voor het centrale zenuwstelsel.  Sommige zijn bekende carcinogenen. 

WAT IS FRACKING?

Fracking is de afkorting van hydro-fracking.  Officieel is het horizontaal boren in combinatie met meerfasig hydraulisch breken en is het een relatief nieuw proces voor de winning van aardgas.  Hier volgt een stapsgewijze uitleg van dit proces.

- Een put wordt verticaal tot op de gewenste diepte geboord, draait dan 90 graden en gaat dan horizontaal enkele duizenden meters verder in de schalielaag die vermoedelijk het ingesloten aardgas bevat.

- Een mengsel van water, zand en diverse chemicaliën wordt onder hoge druk in de put gepompt om scheuren in de schalie te maken waardoor het gas kan ontsnappen.  Voor één put is maar 3-6 miljoen gallon water nodig: 1 US Gallon = 3,78 liter

- Het aardgas ontsnapt door de spleten en wordt door de put naar boven gezogen, waar het wordt verwerkt, geraffineerd en naar de markt vervoerd.

- Afvalwater (ook wel "terugstroomwater" of "geproduceerd water" genoemd) keert terug naar de oppervlakte nadat het fracking-proces is voltooid. 

(Illustratie 4: Visualisatie van fracking. Bron: Komai.co.com)

Fracking is fundamenteel anders dan traditionele gaswinningsmethoden.

- Fracking-bronnen gaan duizenden meters dieper dan traditionele aardgasbronnen.

- Voor fracking is tussen de 8000 en 20000 m3 zoet water per put nodig - tot 100 keer meer dan bij traditionele winningsmethoden.

- Bij fracking wordt gebruik gemaakt van "fracking-vloeistof", een mengsel van water, zand en een cocktail van giftige chemicaliën.  Hoewel bedrijven die fracking-methoden toepassen zich hebben verzet tegen openbaarmaking van de exacte inhoud van de fracking-vloeistof met het argument dat deze informatie door eigendomsrechten is beschermd, blijkt uit onderzoek naar fracking-afval dat de vloeistof formaldehyde, azijnzuur, citroenzuur en boorzuur bevat, naast honderden andere chemische verontreinigingen.  Het zand waaraan de voorkeur wordt gegeven is kristallijn silica.

Sinds horizontaal boren een baanbrekende techniek is geworden om ingesloten schaliegas beter uit de aardkorst te kunnen bevrijden, is er een debat op gang gekomen tussen gasexploratiebedrijven en milieuactivisten.  Voorstanders beweren dat deze techniek weliswaar niet zonder risico is, maar dat de economische voordelen opwegen tegen de milieurisico's, die volgens hen beheersbaar zijn.  In het licht van dit onderzoek naar het ethische afwegingsproces om na te gaan en te bepalen of bekende risico's beheersbaar, onbeduidend of verwaarloosbaar kunnen worden genoemd en dus kunnen worden genegeerd, werd gekozen voor het fracking-proces.

Vroege studies die stelden dat er geen risico was, werden in 2011 herroepen omdat echte schade aan waterbronnen, bodemverontreiniging en zelfs aardbevingen werden aangetoond. Maria Kielmas, publiceerde een artikel in het Oil and Gas maandblad Petroleum Review, uitgegeven door het Energy Institute in het Verenigd Koninkrijk, genaamd 'Shakin' all over', waarin zij schrijft over de real time effecten van fracking (Kielmas, Maria, 2012).

Als voorbeeld is gekozen voor Halliburton, een van de grootste oliedienstverleners ter wereld die de fracking-industrie van apparatuur voorziet.

Zij verklaren over hun HSE-beleid:

Het Bedrijf zal alle toepasselijke wetten en relevante industriële praktijknormen naleven met betrekking tot de bescherming van de gezondheid en veiligheid van zijn werknemers op de werkplaats en andere personen die worden beïnvloed door zijn bedrijfsactiviteiten en de preventie van milieuvervuiling.  De bescherming van de gezondheid, de veiligheid en de voorkoming van milieuvervuiling is een primaire doelstelling van de Onderneming en het management van de Onderneming zal de acties ondernemen die redelijk en noodzakelijk zijn om deze doelstellingen te bereiken en dit beleid uit te voeren.

Op de webpagina's van Halliburton werd een lijst gevonden van de verschillende chemicaliën waaruit hun fracking-vloeistof bestaat. Een van de gebruikte chemicaliën heette B-6, of biocide dat de groei van bacteriën voorkomt of beperkt die de vorming van waterstofsulfide kunnen veroorzaken en de olie- en gasstroom naar de boorput fysiek kunnen blokkeren. 

Een belangrijk detail van de MSDS (Material Safety Data Sheet) over B-6 "voorzorgsmaatregelen voor het milieu" was: voorkomen dat het in riolen, waterwegen of lage gebieden terechtkomt. Deze en andere genoemde chemicaliën zijn te vinden op de website van Halliburton Fracking Fluid Disclosure. Daarop staan specifieke boorputten in gebieden en een lijst van fracking-chemicaliën, met inbegrip van hun Material Safety Data Sheets, die in de diepe bodem worden geïnjecteerd. 

Het breken van de aarde zelf kan niet worden gecontroleerd, om bijvoorbeeld drinkwaterbronnen te raken of te verontreinigen.  Op het internet zijn onderzoeken en foto's te lezen of te zien over mogelijke verontreinigende gevolgen en effecten, zoals ontsnappend vluchtig gas uit drinkwaterkranen in keukens. De risico's en de gevolgen voor mens en milieu worden onder de loep genomen. Als voorbeeld kan worden genoemd dat olie- en gasbedrijven beweren dat de boringen ver onder de watervoerende lagen plaatsvinden, zodat verontreiniging van het drinkwater met gas onmogelijk is.  In een document van de Senior Counsel van de US Geological Survey waarschuwen hij en zijn collega's voor de risico's, vooral voor de watervoorziening, van fracking in de staat NY. (Horwitz, Dusty et al, 2012).

CHEMISCHE ADDITIEVEN

Uit onderzoek bleek dat de hoeveelheid gebruikte chemische additieven varieerde van 0,5% tot 2,0% van het totale volume dat voornamelijk bestaat uit water en zand. 

In 100 m3 water zal er 1-2 m3 additieven zitten.   Een groep wetenschappers, artsen en ingenieurs van Health Energy, gespecialiseerd in waterbehandeling, heeft een gezamenlijke verklaring opgesteld en op 15 september 2011 een brief gestuurd aan de gouverneur van New York.  In deze brief stellen zij en waarschuwen zij;

We dringen er bij de staat op aan om zijn standpunt te heroverwegen dat bestaande waterfiltratiesystemen voldoende bescherming bieden tegen het risico van hydraulisch breken, mochten materialen uit terugstromende vloeistoffen migreren naar meren, reservoirs of grondwater dat wordt gebruikt voor de gemeentelijke watervoorziening.

FRAC-ZANDWINNING

Een andere even belangrijke kwestie in verband met fracking is het feit dat voor het fracking-proces zand nodig is, met name kristallijn silica.  In de VS wordt dit zogenaamde frac-zand vooral gevonden in het landelijke deel van Wisconsin.  In een artikel van Ellen Cantarow 'The New Eco-Devastation of Rural America', wordt frac-zand genoemd als een gevaar voor de gezondheid wanneer mensen het stof inademen. (Cantarow, Ellen, 2012).

Het Journal of Scientific and Industrial Research publiceerde een onderzoeksartikel met de titel "Effects of Open Cast Mining on Soil Fertility" (Effecten van open mijnbouw op de vruchtbaarheid van de bodem), waarin staat dat grote gebieden voortdurend onvruchtbaar worden, ondanks pogingen om vegetatie te laten groeien op gedegradeerd, gedolven land.  Dit zijn enkele van de mogelijke toekomstige effecten die nu nog niet kunnen worden berekend (Ghose, Mrinal, 2004).

De volgende vragen kunnen worden beantwoord:

- Moet Fracking worden toegestaan of verboden? Het kan onder bepaalde voorwaarden worden toegestaan, maar de sociale en milieukosten moeten in de prijsstelling worden meegenomen.

- Kan de energie-industrie garanties geven aan mensen die persoonlijke, materiële of milieuschade kunnen lijden ten gevolge van deze controversiële exploratie? Ja, dat kunnen zij, maar tot op zekere hoogte. Persoonlijk letsel door waterverontreiniging of blootstelling aan giftig afval of mogelijk overlijden kan nooit worden gecompenseerd. 

Milieu- en sociale risico's moeten aanvaardbaar zijn.  De toekomstige impact en de potentiële sociale of milieukosten kunnen nog niet worden gekend.

De keuze is een ethische keuze: als mensen gevaar lopen omdat het milieu wordt aangetast, mag fracking niet worden toegestaan. In Nederland, België of ander dichtbevolkt gebied is fracken dus onverantwoord en zou het verboden moeten worden.

De belangrijkste vraag is nu: rechtvaardigen de voordelen de existentiële risico's? Ik zeg nee, omdat het alternatief om vrede te sluiten met Rusland minder risico's met zich meebrengt voor mensenlevens, sociale cohesie en het milieu dan het verkrachten van de aarde.